Λιμονένιο

ΛΙΜΟΝΕΝΙΟ (Limonene)

Τι είναι το λιμονένιο

Το λιμονένιο είναι ένα μονοκυκλικό μονοτερπενοειδές και μία από τις 2 κύριες ενώσεις που σχηματίζονται από το πινένιο και παράγεται στους αδένες ρητίνης του άνθους της κάνναβης.

Ενώ η THC αποτελεί συνήθως το 10-30% του ξηρού βάρους ενός άνθους, το λιμονένιο υπάρχει σε ιχνοστοιχεία, γενικά λιγότερο από 2%.

Το λιμονένιο σχηματίζεται από το πυροφωσφορικό γερανύλιο, τον πρόδρομο των κανναβινοειδών. Μόλις παραχθεί, είτε παραμένει σε κάνναβη ως λιμονένιο, είτε μετατρέπεται σε άλλα τερπένια κάνναβης.

Το άρωμα του φλοιού των εσπεριδοειδών αποτελείται κυρίως από λιμονένιο. Όπως συμβαίνει με πολλά τερπένια, τα φυτά παράγουν λιμονένιο για να τα προστατεύσουν από τα επιβλαβή μικρόβια και τα αντιβακτηριδιακά και αντιοξειδωτικά της αποτελέσματα είναι καλά τεκμηριωμένα.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

• Εχει αντιβακτηριδιακές και αντιμυκητιασικές ιδιότητες, καθώς καταστέλλει την ανάπτυξη πολλών μυκήτων και βακτηριδίων
• Συμβάλλει στην απώλεια σωματικού βάρους
• Προστατεύει πιθανώς από διάφορους καρκίνους
• Ανακουφίζει από το στρες και ενισχύει την διάθεση
• Μπορεί να ανακουφίσει από τον γαστρικό καύσο και την ανάρροια
• Απορροφάται έντονα από την εισπνοή και μπαίνει γρήγορα στην κυκλοφορία του αίματος
• Βελτιώνει την απορρόφηση άλλων τερπενίων και χημικών ουσιών από το δέρμα, τους βλεννογόνους και τον γαστρεντερικό σωλήνα

ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Το d-λιμονένιο (1-μεθυλ-4-ισοπροπυλ-κυκλοεξένιο) φαίνεται ότι έχει χημειοπροστατευτικές και αντικαρκινικές δράσεις.

Ο μηχανισμός δράσης του λιμονένιου στον καρκίνο δεν έχει διευκρινισθεί. Έχουν προταθεί διάφοροι μηχανισμοί, όπως διακοπή του κυτταρικού κύκλου, επαγωγή της απόπτωσης και καταστολή των οδών PI3K/Akt/mTOR17 και NF-κB.

Στα ζώα

Στα τρωκτικά το λιμονένιο αναστέλλει την ανάπτυξη των δερματικών και μαστικών όγκων.

Σε πειραματόζωα έχει θεραπευτικές δράσεις στον καρκίνο του μαστού, του ήπατος, των νεφρών και του δέρματος.  

Παρόμοια, μπορεί να προκαλέσει τον θάνατο των καρκινικών κυττάρων σε εργαστηριακά μοντέλα καρκίνου του πνεύμονα και του εγκεφάλου.

Στον άνθρωπο

Σε μία κλινική δοκιμή φάσης Ι στον άνθρωπο το λιμονένιο ήταν κάπως αποτελεσματικό στη μείωση του όγκου του καρκίνου του μαστού για ένα σχεδόν χρόνο.  

Παρόμοια, το d-λιμονένιο μπορεί να έχει θεραπευτική δράση στον καρκίνο του πνεύμονα καθώς προκαλεί απόπτωση των καρκινικών κυττάρων προάγοντας την αυτοφαγία.

Σε μία μελέτη [Xiao Yu et al, 2018] το d-λιμονένιο ανέστειλε την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων του πνεύμονα και κατέστειλε την ανάπτυξη των μεταμοσχευμένων όγκων σε ποντικούς. Η έκφραση της απόπτωσης και των σχετιζόμενων με αυτοφαγία γονιδίων αυξήθηκε στους όγκους μετά από θεραπεία με d-λιμονένιο. Επιπλέον, η χλωροκίνη (ένας αναστολέας της αυτοφαγίας) και η καταστροφή του γονιδίου atg5, κατέστειλε την απόπτωση που προκλήθηκε από το d-λιμονένιο.

Σε πολλές in vitro μελέτες επάγει την απόπτωση των κυττάρων των όγκων και έχει κυτταροτοξικές επιδράσεις σε κακοήθη καρκινικά κύτταρα.

Μία κλινική δοκιμή Φάσης Ι ανέφερε ότι το d-λιμονένιο θα μπορούσε να γίνει καλά ανεκτό από τους καρκινοπαθείς.

Δράση στο άγχος, την κατάθλιψη και το στρες

Η εισπνοή ατμών λιμονένιου αυξάνει τα επίπεδα της σεροτονίνης και της ντοπαμίνης στις βασικές περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με το άγχος, την κατάθλιψη και την OCD.

Το λιμονένιο, εάν ληφθεί από το στόμα ή με την μορφή εισπνεόμενων ατμών, μειώνει το άγχος στα εργαστηριακά ποντίκια. Ομοίως, μειώνει την ιδεοψυχαναγκαστική συμπεριφορά (Obsessive –compulsive disorder -OCD).

Το λιμονένιο μπορεί επίσης να έχει αντικαταθλιπτικές ιδιότητες. Μία μικρή μελέτη σε 12 νοσηλευόμενους ασθενείς με κατάθλιψη η εισπνοή ατμών λιμονένιου μείωσε την ανάγκη για αντικαταθλιπτικά φάρμακα σε 9 από τους ασθενείς, επανέφερε σε φυσιολογικά επίπεδα τις ορμόνες στρες και βελτίωσε την ανοσολογική λειτουργία.

ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

Το λιμονένιο έχει πολύ χαμηλή τοξικότητα και σπάνια συνδέεται με ανεπιθύμητες ενέργειες, μπορεί επομένως να καταναλωθεί με ασφάλεια σε υψηλές ποσότητες που απαντώνται στη φύση. Ωστόσο, μπορεί να έχει δυσμενείς επιδράσεις σε δόσεις γύρω στο ένα γραμμάριο ανά χιλιόγραμμο σωματικού βάρους.

Αν και αυτό είναι σημαντικά υψηλότερο από αυτό που περιέχεται στα άνθη ή τα προϊόντα της κάνναβης, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το λιμονένιο ως συμπλήρωμα διατροφής, αν και είναι προτιμότερο να συμβουλευτείτε έναν γιατρό πριν προσθέσετε σημαντικές ποσότητες λιμονένιου στη διατροφή σας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Xiao Yu, Hongyan Lin, Yu Wang, Wenwen Lv, Shuo Zhang, Ying Qian,  Xiaobei Deng, Nannan Feng, Herbert Yu, and Biyun Qian. d-limonene exhibits antitumor activity by inducing autophagy and apoptosis in lung cancer. Onco Targets Ther. 2018; 11: 1833–1847.