Άσθμα

ΑΣΘΜΑ

Τι είναι το άσθμα

Το άσθμα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος των πνευμόνων, η οποία προσβάλλει τους αεραγωγούς. Η κάνναβη και το άσθμα έχουν σχέση 3.000 ετών. Περί το 1200 π.Χ. οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν την κάνναβη για να θεραπεύσουν πολλές καταστάσεις, όπως το άσθμα.

Σχεδόν 300 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από άσθμα στον πλανήτη μας, ενώ περίπου 250.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο απ’ αυτή την πάθηση. Οι θάνατοι από άσθμα, ωστόσο, μειώνονται διαρκώς, λόγω της αποτελεσματικής θεραπείας. Αντίθετα, η συχνότητα του άσθματος και των αλλεργιών αυξάνεται.

Ο Γάλλος συγγραφέας Μαρσέλ Προυστ χρησιμοποιούσε την κάνναβη για να ανακουφισθεί από το άσθμα από το οποίο έπασχε και συχνά αναφερόταν στην κάνναβη ως «τσιγάρα κατά του άσθματος».

Ακόμα, η κάνναβη, πριν δαιμονοποιηθεί και μπεί στην παρανομία, χρησιμοποιήθηκε ως φάρμακο για τον βήχα.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 η κάνναβη άρχισε να προστίθεται στα φάρμακα για τον βήχα από λοιμώξεις του αναπνευστικού, καθώς δεν προκαλούσε κατάθλιψη και δυσκοιλιότητα, όπως η μορφίνη.

Ποιοι παθαίνουν άσθμα συχνότερα

Το άσθμα προσβάλλει άτομα οποιασδήποτε ηλικίας, αλλά συνήθως τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται στην πρώιμη παιδική ηλικία. Τα αγόρια είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν άσθμα από τα κορίτσια, αλλά οι ενήλικες γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς σε άσθμα από τους ενήλικες άνδρες.

Αιτιολογία – παράγοντες κινδύνου

Οι γενετικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση του άσθματος, αλλά και πολλοί άλλοι παράγοντες μπορούν να ερεθίσουν τους αεραγωγούς και να προκαλέσουν άσθμα, όπως :

¾  η μόλυνση του αέρα,

¾  η έκθεση σε αλλεργιογόνα (όπως γύρη ή σκόνη),

¾  η έκθεση σε «επικίνδυνα» υλικά στον χώρο της εργασίας,

¾  το κάπνισμα (ειδικά τα τσιγάρα),

¾  οι λοιμώξεις του αναπνευστικού (γρίπη ή κρυολόγημα),

¾  οι αλλαγές θερμοκρασίας (κυρίως η υγρασία) και

¾  ορισμένα φάρμακα.

Οι παράγοντες αυτοί μπορεί να προκαλέσουν εμπόδια και σπασμούς στους ερεθισμένους και ευαίσθητους αεραγωγούς, προκαλώντας δύσπνοια, βάρος στο στήθος, βήχα ή συριγμό (σφύριγμα στην αναπνοή).

Θεραπεία

Δυστυχώς, δεν υπάρχει μόνιμη θεραπεία για το άσθμα, αλλά υπάρχουν τύποι θεραπειών που την κρατούν υπό έλεγχο. Συχνά μάλιστα οι ασθενείς χρησιμοποιούν εισπνευστήρες ή νεφελοποιητές.

Ωστόσο, το άσθμα είναι επίμονο και συχνά εξαντλητικό. Παράλληλα, τα συμβατικά φάρμακα δεν έχουν καλό αποτέλεσμα για την υγεία εν γένει, καθώς περιέχουν στεροειδή και ανοσοτροποποιητές με πολλές παρενέργειες, αϋπνία, ναυτία, οστεοπόρωση, κ.ά. Γι’ αυτό πολλοί ασθματικοί αναζητούν μια πιο «ανθεκτική» και λιγότερο επιβλαβή λύση.

KΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΝΝΑΒΗ ΣΤΟ ΑΣΘΜΑ

Μελέτη Tashkin DP et al, 1975

Σε μία μελέτη του 1975, οι ερευνητές προκάλεσαν τεχνητά σπασμό των βρόγχων σε 8 ασθενείς με άσθμα και στη συνέχεια τους έδωσαν εικονικό φάρμακο ή κάνναβη με 2% THC.

Τα άτομα που έλαβαν εικονικό φάρμακο ανακουφίσθηκαν από τους σπασμούς σε διάστημα 30-60 λεπτών, κατά μέσο όρο, ενώ εκείνα που έλαβαν 2% THC απελευθερώθηκαν από τους σπασμούς σχεδόν αμέσως [Tashkin DP et al, 1975].

Οι ερευνητές της μελέτης κατέληξαν ότι «ο καπνός της κάνναβης, σε αντίθεση με τον καπνό του τσιγάρου, προκαλεί βρογχοδιαστολή αντί για βρογχόσπασμο (στένωση των αεραγωγών) και, σε αντίθεση με τα οπιούχα, δεν προκαλεί κεντρική αναπνευστική καταστολή, δηλαδή εξασθένηση της αναπνοής».

Μελέτη Calignano A et al, 2000

Μια έκθεση του περιοδικού Nature scientists από το Ινστιτούτο Πειραματικής Ιατρικής στη Βουδαπέστη (Ουγγαρία), το Πανεπιστήμιο της Νάπολης (Ιταλία) και το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον (ΗΠΑ) αναφέρει πως το ανανταμίδιο επηρεάζει τους αεραγωγούς των πνευμόνων.

Σε μελέτες σε πειραματόζωα το ανανταμίδιο είχε διπλή επίδραση στη βρογχική απόκριση. Όταν οι πνευμονικοί μύες συστέλλονταν από έναν ερεθιστικό παράγοντα (καψαϊκίνη), το ενδοκανναβινοειδές σύστημα χαλάρωνε τους λείους μύες και ανέστειλε έντονα τον βήχα. Όταν όμως οι αεραγωγοί ήταν χαλαροί (με την απομάκρυνση της περιοριστικής δράσης του πνευμονογαστρικού νεύρου), το ανανταμίδιο προκάλεσε σπασμωδικό βήχα [Calignano A et al, 2000].

Μελέτη Pletcher MJ et al, 2011

Τον Μάρτιο του 1985 ξεκίνησε μια άλλη μελέτη που διήρκεσε 20 χρόνια και περιέλαβε 5.000 άτομα από τρεις αμερικανικές πόλεις. Οι ερευνητές εξέτασαν τους συμμετέχοντες σχετικά με την χρήση κάνναβης και καπνού και έλεγξαν την ικανότητα των πνευμόνων τους, καθώς και τον ρυθμό της ροής του αέρα στους πνεύμονές τους [Pletcher MJ et al, 2011].

Προς έκπληξή τους, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε χαμηλά έως μέτρια επίπεδα καπνίσματος κάνναβης, ο όγκος των πνευμόνων και οι ρυθμοί ροής του αέρα αυξήθηκαν μετά από 1 χρόνο χρήσης (365 τσιγάρα κάνναβης), μέχρι 7 χρόνια (2.555 τσιγάρα κάνναβης).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ : Οι μέτριοι καπνιστές κάνναβης με άσθμα διατηρούν την λειτουργία των πνευμόνων καλύτερα, σε σύγκριση με τους καπνιστές σιγαρέτων, και η κάνναβη έχει βρογχοδιασταλτική δράση.

Μελέτη Grassin-Delyle S et al, 2014

Σε άλλη μελέτη του 2014, οι ερευνητές απομόνωσαν δείγματα βρόγχων από 88 υγιή άτομα, όσο και από ασθενείς με άσθμα. Ύστερα προκάλεσαν βρογχικούς σπασμούς με ηλεκτρική διέγερση και στη συνέχεια χορήγησαν στα υποκείμενα της μελέτης THC καθώς και μερικά άλλα συνθετικά κανναβινοειδή [Grassin-Delyle S et al, 2014].

Τα κανναβινοειδή (για την ακρίβεια η THC) ενεργοποίησαν τους CB1 υποδοχείς, οι οποίοι σταμάτησαν τους σπασμούς και διόγκωσαν τα όργανα. Το συμπέρασμα της έρευνας ήταν ότι η THC διευρύνει τους αεραγωγούς, διευκολύνοντας την είσοδο του αέρα στους πνεύμονες.

Μελέτη Vuolo Francieli et al, 2015

Μία μελέτη σε πειραματόζωα του 2015 έδειξε ότι η CBD μπορεί να έχει όφελος σε ασθενείς με άσθμα, λόγω της αντιφλεγμονώδους δράσης της [Vuolo Francieli et al, 2015].

Μελέτη Makwana R et al, 2015

Σε μία μελέτη του 2015 οι ερευνητές ανέλυσαν έξι διαφορετικά κανναβινοειδή: THC, CBD, CBG, CBC, CBD-A και THC-V, για να δουν κατά πόσον θα σταματούσαν την συστολή των αεραγωγών που προκαλούσαν οι φλεγμονώδεις πρωτεΐνες.

Από τα κανναβινοειδή αυτά, διαπίστωσαν ότι μόνον η THC και η THC-V, και όχι η CBD, ανέστειλαν τις συστολές των αεραγωγών. Στην πραγματικότητα, η THC είχε πολύ ισχυρότερο αποτέλεσμα από την THC-V, η οποία στην πραγματικότητα εμπόδισε τους CB1 υποδοχείς προκαλώντας μερικά αρνητικά αποτελέσματα [Makwana R et al, 2015].

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Makwana R, Venkatasamy R, Spina D, Page C; The effect of phytocannabinoids on airway hyper-responsiveness, airway inflammation, and cough; Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics; April 2015; 353(1):169-80

Tashkin DP, Shapiro BJ, Lee YE, Harper CE. Effects of smoked marijuana in experimentally induced asthma. Am Rev Respir Dis. 1975 Sep;112(3):377-86.

Calignano A, et al. Bidirectional control by airway responsiveness by endogenous cannabinoids. Nature 2000;408:96-101.

Pletcher MJ, Vittinghoff E, Kalhan R, Richman J, Safford M, Sidney S, Lin F, Kertesz S; Association between marijuana exposure and pulmonary function over 20 years; JAMA; January 2011; 307(2):173-81

Grassin-Delyle S, Naline E, Buenestado A, Faisy C, Alvarez JC, Salvator H, Abrial C, Advenier C, Zemoura L, Devillier P; Cannabinoids inhibit cholinergic contraction in human airways through prejunctional CB1 receptors; British Journal of Pharmacology; Jun 2014; 171(11):2767-77

Francieli Vuolo, Fabricia Petronilho, Beatriz Sonai, Cristiane Ritter, Jaime E. C. Hallak,  Antonio Waldo Zuardi, José A. Crippa, and Felipe Dal-Pizzol. Evaluation of Serum Cytokines Levels and the Role of Cannabidiol Treatment in Animal Model of Asthma. Mediators Inflamm. 2015; 2015: 538670.