Καρδιαγγειακές παθήσεις

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

Η σημασία του καρδιαγγειακού συστήματος

Το καρδιαγγειακό σύστημα παίζει ζωτικό φυσιολογικό ρόλο στο σώμα. Απαρτίζεται από την καρδιά, τους πνεύμονες και τα αιμοφόρα αγγεία και είναι υπεύθυνο για την μεταφορά θρεπτικών ουσιών, ορμονών και οξυγόνου στα κύτταρα μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Διαθέτει επίσης απόβλητα, όπως το διοξείδιο του άνθρακα και τα αζωτούχα απόβλητα, μέσω των ίδιων μηχανισμών.

Καρδιαγγειακά νοσήματα

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι από τις κύριες αιτίες θανάτου σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Τα αίτιά τους είναι πολλά, με τον τρόπο ζωής να αποτελεί μείζονα παράγοντα. Οι επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει μια θετική σχέση μεταξύ του μακροπρόθεσμου στρες και της ανάπτυξης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η υγιεινή διατροφή και η συχνή άσκηση είναι αποτελεσματικοί τρόποι για την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων

Παράγοντες όπως η κοινωνική απομόνωση, η χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση, η κατάθλιψη, η αγχωτική οικογενειακή και εργασιακή ζωή και το άγχος συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης και επιτάχυνσης της εξέλιξης των καρδιαγγειακών παθήσεων.

Οι σύγχρονες ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές για την πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων έχουν τονίσει την σημασία της αντιμετώπισης των παραγόντων αυτών.

Το ψυχικό στρες προκαλεί ισχαιμία του μυοκαρδίου σε ασθενείς με σταθερή στεφανιαία ανεπάρκεια και αυτό φαίνεται ότι δημιουργείται από την απελευθέρωση κατεχολαμινών από τα επινεφρίδια.

Δάσεις κανναβιδιόλης στο καρδιαγγειακό

΄Εχει αγγειοσυσταλτικές δράσεις

Προκαλεί οξεία και χρονικά εξαρτώμενη αγγειοσυστολή σε μεμονωμένες αρτηρίες αρουραίων και ανθρώπων.

Ρυθμίζει την καρδιαγγειακή ανταπόκριση στο άγχος

Ρυθμίζει την καρδιαγγειακή ανταπόκριση στο άγχος σε ζώα.

Χαλαρώνει και προστατεύει τα αιμοφόρα αγγεία

Χαλαρώνει τις αρτηρίες και προστατεύει τα αιμοφόρα αγγεία από βλάβες

Εχει αντιθρομβωτική δράση

Μειώνει την συσσώρευση των αιμοπεταλίων η οποία μπορεί να συμβάλει στην απόφραξη των αιμοφόρων αγγείων και μειώνει τις φλεγμονώδεις διεργασίες των λευκών αιμοσφαιρίων.

Μειώνει την αρτηριακή πίεση

Μειώνει την αρτηριακή πίεση και την ανταπόκριση της αρτηριακής πίεσης στο άγχος, ιδιαίτερα στο ψυχρό στρες.

Βελτιώνει το έμφραγμα του μυοκαρδίου

Μειώνει τις κοιλιακές αρρυθμίες και το μέγεθος του εμφράγματος εάν χορηγηθεί in vivo πριν από την καρδιακή ισχαιμία και την επαναιμάτωση.

Μειώνει τις εγκεφαλοαγγειακές βλάβες και την αρρυθμία

Μπορεί ακόμα να μειώσει την βλάβη της καρδιάς και του εγκεφάλου από φραγμένα αιμοφόρα αγγεία και να μειώσει τον ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό σε διάφορα ζωικά μοντέλα. Με αυτό τον τρόπο, προστατεύει από καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά επεισόδια.

Χαλαρώνει τα τοιχώματα των αγγείων

Σε απομονωμένες αρτηρίες, η άμεση εφαρμογή της CBD προκαλεί τόσο οξεία όσο και χρονοεξαρτώμενη αγγειοχάλαση των προσυσπασμένων αρτηριών και ενισχύει την αγγειοχάλαση την εξαρτώμενη από το ενδοθήλιο σε μοντέλα ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας.

Μειώνει την καρδιαγγειακή ανταπόκριση στο στρες

In vivo, η CBD δεν φαίνεται να δρα στην αρτηριακή πίεση ανάπαυσης ή στον καρδιακό ρυθμό, αλλά μειώνει την καρδιαγγειακή απόκριση σε διάφορους τύπους στρες.

Μειώνει τις επιπτώσεις της καρδιακής ισχαιμίας

In vivo, η CBD έχει προστατευτικό ρόλο στην μείωση των επιπτώσεων της καρδιακής ισχαιμίας και της επαναιμάτωσης, ή της καρδιακής δυσλειτουργίας που σχετίζεται με τον διαβήτη.

Παρόμοια, σε ένα διαφορετικό μοντέλο ισχαιμίας- επαναιμάτωσης, μειώνει το μέγεθος του εμφράγματος και αυξάνει την ροή του αίματος σε ζωικά μοντέλα εγκεφαλικού επεισοδίου, ευαίσθητα στον ανταγωνισμό του υποδοχέα 5ΗΤ1Α.

Περιορίζει τις ισχαιμικές βλάβες των εγκεφαλικών επεισοδίων

Η η CBD μειώνει την ισχαιμική βλάβη σε μοντέλα εγκεφαλικού επεισοδίου, εν μέρει λόγω διατήρησης της ροής του αίματος στον εγκέφαλο. Σε μοντέλα τροποποιημένης αγγειακής διαπερατότητας, μειώνει την αυξημένη διαπερατότητα του BRB στον διαβήτη και μετά από ένεση LPS.

ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΝΝΑΒΙΔΙΟΛΗΣ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΑ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

ΥΠΕΡΤΑΣΗ

Η CBD χαλαρώνει ή ελαττώνει την τάση που ασκείται στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων. Ακόμα, μειώνει την αρτηριακή πίεση ανάπαυσης, όπως και την αρτηριακή πίεση όταν δέχεται αγχωτικά ερεθίσματα.

Μία μελέτη του 2017 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό JCL Insight διερεύνησε τις επιπτώσεις της CBD στην αρτηριακή πίεση. Στη μελέτη αυτή 9 υγιείς άνδρες πήραν είτε 600 mg CBD είτε εικονικό φάρμακο. Η CBD μείωσε την συστολική αρτηριακή πίεση σε κατάσταση ηρεμίας (μέγιστη αρτηριακή πίεση κατά την διάρκεια της συστολής της καρδιάς) και τον χαμηλό όγκο του εγκεφαλικού επεισοδίου (όγκος άντλησης αίματος ανά κτύπο) (Khalid A et al, 2017).

Η μελέτη έδειξε επίσης ότι η CBD μειώνει την ανταπόκριση της αρτηριακής πίεσης στο άγχος. Παρ’ όλο που το άγχος συχνά θεωρείται θέμα ψυχικής υγείας, μπορεί να έχει σημαντικές μακροπρόθεσμες συνέπειες στο καρδιαγγειακό.

Το μακροχρόνιο στρες σχετίζεται στην πραγματικότητα με την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων. Το στρες αυτό  μπορεί να πηγάζει από διάφορους παράγοντες, όπως η κοινωνική απομόνωση, η χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση, η εργασιακή ζωή και το άγχος.

Ένας τρόπος με τον οποίο το άγχος μπορεί να συμβάλει στις καρδιαγγειακές παθήσεις είναι η αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Η χρόνια απελευθέρωση ορμονών στρες, όπως η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη, μπορεί επίσης να συνεισφέρουν στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Έρευνες έχουν δείξει ότι το άγχος μπορεί να μεταβάλει τον τρόπο πήξης του αίματος αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων.

Σε μία μελέτη σε υπερτασικούς αρουραίους διαπιστώθηκε ότι οι CB1 ανταγωνιστές αυξάνουν την αρτηριακή πίεση και τις συσταλτικές επιδόσεις της αριστερής κοιλίας (Batkai S et al, 2004). Αντίστροφα, η πρόληψη της αποδόμησης του ανανταμιδίου από έναν αναστολέα της αμιδοϋδρολάσης των λιπαρών οξέων μειώνει την αρτηριακή πίεση, την συσταλτικότητα της καρδιάς και την αγγειακή αντίσταση σε αρουραίους με φυσιολογική αρτηριακή πίεση και οι δράσεις αυτές προλαμβάνονται από τους CB1 ανταγωνιστές.

Οι ερευνητές της μελέτης αυτής συμπέραναν ότι τα ενδοκανναβινοειδή καταστέλλουν τονικά την καρδιακή συσταλτικότητα στην υπέρταση και ότι ενισχύοντας τις επαγόμενες από τους υποδοχείς CB1 καρδιοκατασταλτικές  και αγγειοδιασταλτικές δράσεις του ανανταμιδίου μπλοκάροντας την υδρόλυσή του μπορεί να φυσιολογικοποιήσει της αρτηριακή πίεση. Κατά τους ερευνητές, η στοχοποίηση του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος προσφέρει νέες θεραπευτικές στρατηγικές για τη θεραπεία της υπέρτασης.

ΜΥΟΚΑΡΔΙΤΙΔΑ

Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει την μυοκαρδίτιδα ως μία φλεγμονώδη καρδιακή νόσο σχετιζόμενη με δυσλειτουργία της καρδιάς.  

Η μυοκαρδίτιδα μπορεί να έχει σοβαρές καρδιακές επιπλοκές, όπως χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια έως αιφνίδιο καρδιακό θάνατο και συχνά διαστολική μυοκαρδιοπάθεια, η οποία είναι μία από τις σπουδαιότερες ενδείξεις για μεταμόσχευση καρδιάς.

Αιτιολογία

Η μυοκαρδίτιδα είναι η κύρια αιτία καρδιακής ανεπάρκειας και αιφνίδιου καρδιακού θανάτου σε νέους ενήλικες και εφήβους. Συχνά σχετίζεται με αυτοάνοσες διεργασίες στις οποίες η καρδιακή μυοσίνη είναι ένα κύριο αυτοαντιγόνο.

Διάφοροι παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση της μυοκαρδίτιδας, όπως μολυσματικές ασθένειες, αυτοάνοσα νοσήματα, υπερευαισθησία ή τοξικές αντιδράσεις σε φάρμακα.

Στην παθογένεση της αυτοάνοσης μυοκαρδίτιδας τα Τ λεμφοκύτταρα παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο, είτε ασκώντας  άμεσες κυτταροτοξικές δράσεις, είτε μέσω παραγωγής παθογόνων αντισωμάτων από τα Β κύτταρα, οδηγώντας σε νέκρωση, οξειδωτικό στρες, ινωτική αναδόμηση και μυοκαρδιακή δυσλειτουργία.

Κλινική εικόνα

Η μυοκαρδίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί με πόνο/σφίξιμο στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή, συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη και αίσθημα καρδιακών παλμών.

Θεραπεία

Μέχρι σήμερα, δεν έχει βρεθεί τρόπος να προληφθεί η μυοκαρδίτιδα . Οι συμβατικές ανοσοκατασταλτικές θεραπείες συχνά δεν έχουν καλό αποτέλεσμα και συνοδεύονται από ανεπιθύμητες ενέργειες. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι η CBD μπορεί να αποτελέσει ένα μελλοντικό θεραπευτικό μέσο για την μυοκαρδίτιδα.

Κλινικές – πειραματικές μελέτες

Μία μελέτη του 2016 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Molecular Medicine διερεύνησε τα αποτελέσματα της CBD στην φλεγμονή του μυοκαρδίου, την αναδιαμόρφωση και την δυσλειτουργία σε ζωικά μοντέλα πειραματικής αυτοάνοσης μυοκαρδίτιδας. Η μελέτη αυτή έδειξε ότι η CBD μείωσε σημαντικά την αυτοάνοση μυοκαρδίτιδα και βελτίωσε την δυσλειτουργία του μυοκαρδίου και την καρδιακή ανεπάρκεια, κυρίως λόγω των αντιφλεγμονωδών και αντι-ινωτικών επιδράσεών της. Οι συντάκτες της μελέτης κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η CBD έχει τεράστιες δυνατότητες στη θεραπεία της μυοκαρδίτιδας.

Σε μία άλλη μελέτη (Wen Shin Lee et al, 2016) διερευνήθηκε η δράση της κανναβιδιόλης σε ένα μοντέλο ποντικού με πειραματική αυτοάνοση μυοκαρδίτιδα (EAM). Η EAM χαρακτηρίστηκε από έντονη διείσδυση Τ-κυττάρων στο μυοκάρδιο, έντονη φλεγμονώδη απόκριση και ίνωση συνοδευόμενη από έντονη εξασθένηση τόσο της συστολικής όσο και της διαστολικής καρδιακής λειτουργίας. Η χρόνια θεραπεία με CBD εξασθένησε σε μεγάλο βαθμό την φλεγμονώδη ανταπόκριση και βλάβη που προκαλείται από CD3 + και CD4 + Τ, την μυοκαρδιακή ίνωση και την καρδιακή δυσλειτουργία.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ : Η μελέτη αυτή έδειξε ότι η κανναβιδιόλη μειώνει σημαντικά την αυτοάνοση μυοκαρδίτιδα και βελτιώνει την δυσλειτουργία του μυοκαρδίου και την καρδιακή ανεπάρκεια, κυρίως λόγω της αντιφλεγμονώδους δράσης της.

Σύμφωνα με τους ερευνητές της μελέτης αυτής, η CBD μπορεί να αποτελέσει μια πολλά υποσχόμενη νέα θεραπεία για την διαχείριση της αυτοάνοσης μυοκαρδίτιδας και πιθανώς άλλων αυτοάνοσων διαταραχών και της μεταμόσχευσης οργάνων.

Το τελευταίο υποστηρίζεται επίσης από ευεργετικές επιδράσεις της CBD στην πρόληψη της μεταμόσχευσης αλλογενών αιμοποιητικών κυττάρων σε μια πρόσφατη ανθρώπινη μελέτη φάσης ΙΙ (50), καθώς και σε ποντίκια με αρθρίτιδα.

Η μείωση της βλάβης που προκαλεί η κανναβιδιόλη στα Τ -λεμφοκύτταρα υποδηλώνει επίσης ότι η CBD μπορεί να έχει θεραπευτική χρησιμότητα στη διαχείριση της μεταμόσχευσης/απόρριψης οργάνων.

3.  ΙΣΧΑΙΜΙΑ, ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ ΚΑΙ ΑΡΡΥΘΜΙΑ

Η ισχαιμία ορίζεται ως η ανεπαρκής παροχή αίματος σε ένα όργανο ή μέρος του σώματος, ειδικά στους καρδιακούς μυς. Στην καρδιά η ισχαιμία μπορεί να προκαλέσει αρρυθμία ή ακανόνιστο καρδιακό παλμό.

Η επιβράδυνση του φυσιολογικού καρδιακού παλμού (σφύξεων) είναι γνωστή ως βραδυκαρδία, ενώ η αύξηση, ως ταχυκαρδία. Ο ακανόνιστος καρδιακός παλμός χαρακτηρίζεται ως πτερυγισμός ή μαρμαρυγή.

Επειδή το αίμα μεταφέρει απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο στα κύτταρα, η έλλειψη του αίματος μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο ή νέκρωση των κυττάρων ενός ιστού. Όταν η ισχαιμία οδηγεί σε έλλειψη αίματος στην καρδιά, μπορεί να προκαλέσει ένα έμφρακτο, μια μικρή δηλαδή εντοπισμένη περιοχή νεκρωμένου ιστού.

Η CBD έχει και αντιαρρυθμικές δράσεις. Φαίνεται ακόμα ότι έχει και καρδιοπροστατευτική δράση σε περιπτώσεις ισχαιμίας και διακοπής της ροής του αίματος προς την καρδιά.

Μελέτες

Μία μελέτη του 2007 έδειξε ότι η CBD χορηγούμενη σε δόση 5 mg kg-1 ip πριν από την ισχαιμία και μίαν εβδομάδα μετά απ’ αυτήν, μειώνει σημαντικά το μέγεθος του καρδιακού εμφράκτου που έχει προκληθεί με απολίνωση της αριστερής στεφανιαίας αρτηρίας (LAD) (Durst R and Lotan C, 2011). Η δράση αυτή συσχετίσθηκε με μείωση της διήθησης από λευκά αιμοσφαίρια και των συγκεντρώσεων της ιντερλευκίνης 6 στην κυκλοφορία.

Οι ερευνητές παρατήρησαν ακόμα ότι το καρδιοπροστατευτικό αποτέλεσμα της CBD δεν μπόρεσε να αναπαραχθεί in vitro και υπέθεσαν ότι τα καρδιοπροστατευτικά αποτελέσματα της CBD οφείλονται σε συστηματική ανοσοτροποποιητική δράση και όχι σε άμεση δράση στην καρδιά.

Οι Walsh και συν. [Walsh SK et al, 2010] ακολούθως έδειξαν ότι μία εφάπαξ δόση CBD (50 μg kg-1 ΕΦ) εάν χορηγηθεί σε αρουραίους 10 λεπτά πριν από την ισχαιμία ή την επαναδιάχυση μπορεί να μειώσει σημαντικά το μέγεθος του εμφράγματος το οποίο έχει προκληθεί με περίδεση της στεφανιαίας αρτηρίας.  

4.  ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

Το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι μια σοβαρή καρδιαγγειακή πάθηση και προκαλείται όταν παρακωλύεται η παροχή του αίματος σε περιοχές του εγκεφάλου. Όσο γρηγορότερα το εγκεφαλικό επεισόδιο θεραπευθεί, τόσο μικρότερη είναι η βλάβη που παραμένει.

Ένα δημοσίευμα στο περιοδικό Pharmaceuticals (Βασιλεία) που διερεύνησε το θεραπευτικό δυναμικό της CBD στα ισχαιμικά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, έδειξε ότι η CBD έχει αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και νευροπροστατευτικές ιδιότητες, γι’ αυτό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία των ισχαιμικών αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.

5.  ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

Η μαριχουάνα δεν αυξάνει τον κίνδυνο των καρδιακών αρρυθμιών και, αντίθετα, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο μαρμαρυγής (AFib).

Σύμφωνα με νέα μελέτη, η καπνιζόμενη μαριχουάνα δεν συνοδεύεται από αυξημένο κίνδυνο κοιλιακής μαρμαρυγής (VF) και κοιλιακής ταχυκαρδίας (VT) μετά από οξύ έμφρακτο του μυοκαρδίου (AMI) ή καρδιακή προσβολή.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Η κάνναβη υπόσχεται πολλά στη θεραπεία των καρδιαγγειακών νοσημάτων, εν μέρει λόγω της ιδιότητάς της να χαμηλώνει την αρτηριακή πίεση και να ανακουφίζει από την φλεγμονή. Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να αποδειχθεί εάν και κατά πόσον μπορεί να αποτρέψει τις καρδιοπάθειες στον άνθρωπο.

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ü Khalid A. Jadoon, Garry D. Tan, and Saoirse E. O’Sullivan.  A single dose of cannabidiol reduces blood pressure in healthy volunteers in a randomized crossover study. JCI Insight. 2017;2(11):e93760.

• Wen Shin Lee, Katalin Erdelyi, Csaba Matyas, Partha Mukhopadhyay, Zoltan V. Varga, Lucas Liaudet, György Haskó, Daniela Cihakova, Raphael Mechoulam, Pal Pacher. Cannabidiol limits T cell–mediated chronic autoimmune myocarditis: Implications to autoimmune disorders and organ transplantation. Molecular Medicine, (22) 136-146, 2016

ü Durst R, Lotan C. The potential for clinical use of cannabinoids in treatment of cardiovascular diseases. Cardiovasc Ther. 2011;29:17–22

• Batkai S, Pacher P, Jarai Z, Wagner JA, Kunos G. Cannabinoid antagonist SR-141716 inhibits endotoxic hypotension by a cardiac mechanism not involving CB1 or CB2 receptors. Am J Physiol Heart Circ Physiol. 2004;287:H595–600.

ü Walsh SK, Hepburn CY, Kane KA, Wainwright CL. Acute administration of cannabidiol in vivo suppresses ischaemia-induced cardiac arrhythmias and reduces infarct size when given at reperfusion. Br J Pharmacol. 2010;160:1234–42. 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΚΕ

ΚΑΝΝΑΒΙΔΙΟΛΗ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

Η σημασία του καρδιαγγειακού συστήματος

Το καρδιαγγειακό σύστημα παίζει ζωτικό φυσιολογικό ρόλο στο σώμα. Απαρτίζεται από την καρδιά, τους πνεύμονες και τα αιμοφόρα αγγεία και είναι υπεύθυνο για την μεταφορά θρεπτικών ουσιών, ορμονών και οξυγόνου στα κύτταρα μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Διαθέτει επίσης απόβλητα, όπως το διοξείδιο του άνθρακα και τα αζωτούχα απόβλητα, μέσω των ίδιων μηχανισμών.

Καρδιαγγειακά νοσήματα

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι από τις κύριες αιτίες θανάτου σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Τα αίτιά τους είναι πολλά, με τον τρόπο ζωής να αποτελεί μείζονα παράγοντα. Οι επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει μια θετική σχέση μεταξύ του μακροπρόθεσμου στρες και της ανάπτυξης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η υγιεινή διατροφή και η συχνή άσκηση είναι αποτελεσματικοί τρόποι για την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων

Παράγοντες όπως η κοινωνική απομόνωση, η χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση, η κατάθλιψη, η αγχωτική οικογενειακή και εργασιακή ζωή και το άγχος συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης και επιτάχυνσης της εξέλιξης των καρδιαγγειακών παθήσεων.

Οι σύγχρονες ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές για την πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων έχουν τονίσει την σημασία της αντιμετώπισης των παραγόντων αυτών.

Το ψυχικό στρες προκαλεί ισχαιμία του μυοκαρδίου σε ασθενείς με σταθερή στεφανιαία ανεπάρκεια και αυτό φαίνεται ότι δημιουργείται από την απελευθέρωση κατεχολαμινών από τα επινεφρίδια.

ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΝΝΑΒΙΔΙΟΛΗΣ ΣΤΟ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ

Εχει αγγειοσυσταλτικές δράσεις

Προκαλεί οξεία και χρονικά εξαρτώμενη αγγειοσυστολή σε μεμονωμένες αρτηρίες αρουραίων και ανθρώπων.

Ρυθμίζει την καρδιαγγειακή ανταπόκριση στο άγχος

Ρυθμίζει την καρδιαγγειακή ανταπόκριση στο άγχος σε ζώα.

Χαλαρώνει και προστατεύει τα αιμοφόρα αγγεία

Χαλαρώνει τις αρτηρίες και προστατεύει τα αιμοφόρα αγγεία από βλάβες

Εχει αντιθρομβωτική δράση

Μειώνει την συσσώρευση των αιμοπεταλίων η οποία μπορεί να συμβάλει στην απόφραξη των αιμοφόρων αγγείων και μειώνει τις φλεγμονώδεις διεργασίες των λευκών αιμοσφαιρίων.

Μειώνει την αρτηριακή πίεση

Μειώνει την αρτηριακή πίεση και την ανταπόκριση της αρτηριακής πίεσης στο άγχος, ιδιαίτερα στο ψυχρό στρες.

Βελτιώνει το έμφραγμα του μυοκαρδίου

Μειώνει τις κοιλιακές αρρυθμίες και το μέγεθος του εμφράγματος εάν χορηγηθεί in vivo πριν από την καρδιακή ισχαιμία και την επαναιμάτωση.

Μειώνει τις εγκεφαλοαγγειακές βλάβες και την αρρυθμία

Μπορεί ακόμα να μειώσει την βλάβη της καρδιάς και του εγκεφάλου από φραγμένα αιμοφόρα αγγεία και να μειώσει τον ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό σε διάφορα ζωικά μοντέλα. Με αυτό τον τρόπο, προστατεύει από καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά επεισόδια.

Χαλαρώνει τα τοιχώματα των αγγείων

Σε απομονωμένες αρτηρίες, η άμεση εφαρμογή της CBD προκαλεί τόσο οξεία όσο και χρονοεξαρτώμενη αγγειοχάλαση των προσυσπασμένων αρτηριών και ενισχύει την αγγειοχάλαση την εξαρτώμενη από το ενδοθήλιο σε μοντέλα ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας.

Μειώνει την καρδιαγγειακή ανταπόκριση στο στρες

In vivo, η CBD δεν φαίνεται να δρα στην αρτηριακή πίεση ανάπαυσης ή στον καρδιακό ρυθμό, αλλά μειώνει την καρδιαγγειακή απόκριση σε διάφορους τύπους στρες.

Μειώνει τις επιπτώσεις της καρδιακής ισχαιμίας

In vivo, η CBD έχει προστατευτικό ρόλο στην μείωση των επιπτώσεων της καρδιακής ισχαιμίας και της επαναιμάτωσης, ή της καρδιακής δυσλειτουργίας που σχετίζεται με τον διαβήτη.

Παρόμοια, σε ένα διαφορετικό μοντέλο ισχαιμίας- επαναιμάτωσης, μειώνει το μέγεθος του εμφράγματος και αυξάνει την ροή του αίματος σε ζωικά μοντέλα εγκεφαλικού επεισοδίου, ευαίσθητα στον ανταγωνισμό του υποδοχέα 5ΗΤ1Α.

Περιορίζει τις ισχαιμικές βλάβες των εγκεφαλικών επεισοδίων

Η η CBD μειώνει την ισχαιμική βλάβη σε μοντέλα εγκεφαλικού επεισοδίου, εν μέρει λόγω διατήρησης της ροής του αίματος στον εγκέφαλο. Σε μοντέλα τροποποιημένης αγγειακής διαπερατότητας, μειώνει την αυξημένη διαπερατότητα του BRB στον διαβήτη και μετά από ένεση LPS.

ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΝΝΑΒΙΔΙΟΛΗΣ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΑ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

1.  ΚΑΝΝΑΒΗ ΚΑΙ ΥΠΕΡΤΑΣΗ

Η CBD χαλαρώνει ή ελαττώνει την τάση που ασκείται στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων. Ακόμα, μειώνει την αρτηριακή πίεση ανάπαυσης, όπως και την αρτηριακή πίεση όταν δέχεται αγχωτικά ερεθίσματα.

Μία μελέτη του 2017 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό JCL Insight διερεύνησε τις επιπτώσεις της CBD στην αρτηριακή πίεση. Στη μελέτη αυτή 9 υγιείς άνδρες πήραν είτε 600 mg CBD είτε εικονικό φάρμακο. Η CBD μείωσε την συστολική αρτηριακή πίεση σε κατάσταση ηρεμίας (μέγιστη αρτηριακή πίεση κατά την διάρκεια της συστολής της καρδιάς) και τον χαμηλό όγκο του εγκεφαλικού επεισοδίου (όγκος άντλησης αίματος ανά κτύπο) (Khalid A et al, 2017).

Η μελέτη έδειξε επίσης ότι η CBD μειώνει την ανταπόκριση της αρτηριακής πίεσης στο άγχος. Παρ’ όλο που το άγχος συχνά θεωρείται θέμα ψυχικής υγείας, μπορεί να έχει σημαντικές μακροπρόθεσμες συνέπειες στο καρδιαγγειακό.

Το μακροχρόνιο στρες σχετίζεται στην πραγματικότητα με την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων. Το στρες αυτό  μπορεί να πηγάζει από διάφορους παράγοντες, όπως η κοινωνική απομόνωση, η χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση, η εργασιακή ζωή και το άγχος.

Ένας τρόπος με τον οποίο το άγχος μπορεί να συμβάλει στις καρδιαγγειακές παθήσεις είναι η αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Η χρόνια απελευθέρωση ορμονών στρες, όπως η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη, μπορεί επίσης να συνεισφέρουν στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Έρευνες έχουν δείξει ότι το άγχος μπορεί να μεταβάλει τον τρόπο πήξης του αίματος αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων.

Σε μία μελέτη σε υπερτασικούς αρουραίους διαπιστώθηκε ότι οι CB1 ανταγωνιστές αυξάνουν την αρτηριακή πίεση και τις συσταλτικές επιδόσεις της αριστερής κοιλίας (Batkai S et al, 2004). Αντίστροφα, η πρόληψη της αποδόμησης του ανανταμιδίου από έναν αναστολέα της αμιδοϋδρολάσης των λιπαρών οξέων μειώνει την αρτηριακή πίεση, την συσταλτικότητα της καρδιάς και την αγγειακή αντίσταση σε αρουραίους με φυσιολογική αρτηριακή πίεση και οι δράσεις αυτές προλαμβάνονται από τους CB1 ανταγωνιστές.

Οι ερευνητές της μελέτης αυτής συμπέραναν ότι τα ενδοκανναβινοειδή καταστέλλουν τονικά την καρδιακή συσταλτικότητα στην υπέρταση και ότι ενισχύοντας τις επαγόμενες από τους υποδοχείς CB1 καρδιοκατασταλτικές  και αγγειοδιασταλτικές δράσεις του ανανταμιδίου μπλοκάροντας την υδρόλυσή του μπορεί να φυσιολογικοποιήσει της αρτηριακή πίεση. Κατά τους ερευνητές, η στοχοποίηση του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος προσφέρει νέες θεραπευτικές στρατηγικές για τη θεραπεία της υπέρτασης.

2.  ΚΑΝΝΑΒΗ ΚΑΙ ΜΥΟΚΑΡΔΙΤΙΔΑ

Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει την μυοκαρδίτιδα ως μία φλεγμονώδη καρδιακή νόσο σχετιζόμενη με δυσλειτουργία της καρδιάς.  

Η μυοκαρδίτιδα μπορεί να έχει σοβαρές καρδιακές επιπλοκές, όπως χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια έως αιφνίδιο καρδιακό θάνατο και συχνά διαστολική μυοκαρδιοπάθεια, η οποία είναι μία από τις σπουδαιότερες ενδείξεις για μεταμόσχευση καρδιάς.

Αιτιολογία

Η μυοκαρδίτιδα είναι η κύρια αιτία καρδιακής ανεπάρκειας και αιφνίδιου καρδιακού θανάτου σε νέους ενήλικες και εφήβους. Συχνά σχετίζεται με αυτοάνοσες διεργασίες στις οποίες η καρδιακή μυοσίνη είναι ένα κύριο αυτοαντιγόνο.

Διάφοροι παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση της μυοκαρδίτιδας, όπως μολυσματικές ασθένειες, αυτοάνοσα νοσήματα, υπερευαισθησία ή τοξικές αντιδράσεις σε φάρμακα.

Στην παθογένεση της αυτοάνοσης μυοκαρδίτιδας τα Τ λεμφοκύτταρα παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο, είτε ασκώντας  άμεσες κυτταροτοξικές δράσεις, είτε μέσω παραγωγής παθογόνων αντισωμάτων από τα Β κύτταρα, οδηγώντας σε νέκρωση, οξειδωτικό στρες, ινωτική αναδόμηση και μυοκαρδιακή δυσλειτουργία.

Κλινική εικόνα

Η μυοκαρδίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί με πόνο/σφίξιμο στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή, συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη και αίσθημα καρδιακών παλμών.

Θεραπεία

Μέχρι σήμερα, δεν έχει βρεθεί τρόπος να προληφθεί η μυοκαρδίτιδα . Οι συμβατικές ανοσοκατασταλτικές θεραπείες συχνά δεν έχουν καλό αποτέλεσμα και συνοδεύονται από ανεπιθύμητες ενέργειες. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι η CBD μπορεί να αποτελέσει ένα μελλοντικό θεραπευτικό μέσο για την μυοκαρδίτιδα.

Κλινικές – πειραματικές μελέτες

Μία μελέτη του 2016 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Molecular Medicine διερεύνησε τα αποτελέσματα της CBD στην φλεγμονή του μυοκαρδίου, την αναδιαμόρφωση και την δυσλειτουργία σε ζωικά μοντέλα πειραματικής αυτοάνοσης μυοκαρδίτιδας. Η μελέτη αυτή έδειξε ότι η CBD μείωσε σημαντικά την αυτοάνοση μυοκαρδίτιδα και βελτίωσε την δυσλειτουργία του μυοκαρδίου και την καρδιακή ανεπάρκεια, κυρίως λόγω των αντιφλεγμονωδών και αντι-ινωτικών επιδράσεών της. Οι συντάκτες της μελέτης κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η CBD έχει τεράστιες δυνατότητες στη θεραπεία της μυοκαρδίτιδας.

Σε μία άλλη μελέτη (Wen Shin Lee et al, 2016) διερευνήθηκε η δράση της κανναβιδιόλης σε ένα μοντέλο ποντικού με πειραματική αυτοάνοση μυοκαρδίτιδα (EAM). Η EAM χαρακτηρίστηκε από έντονη διείσδυση Τ-κυττάρων στο μυοκάρδιο, έντονη φλεγμονώδη απόκριση και ίνωση συνοδευόμενη από έντονη εξασθένηση τόσο της συστολικής όσο και της διαστολικής καρδιακής λειτουργίας. Η χρόνια θεραπεία με CBD εξασθένησε σε μεγάλο βαθμό την φλεγμονώδη ανταπόκριση και βλάβη που προκαλείται από CD3 + και CD4 + Τ, την μυοκαρδιακή ίνωση και την καρδιακή δυσλειτουργία.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ : Η μελέτη αυτή έδειξε ότι η κανναβιδιόλη μειώνει σημαντικά την αυτοάνοση μυοκαρδίτιδα και βελτιώνει την δυσλειτουργία του μυοκαρδίου και την καρδιακή ανεπάρκεια, κυρίως λόγω της αντιφλεγμονώδους δράσης της.

Σύμφωνα με τους ερευνητές της μελέτης αυτής, η CBD μπορεί να αποτελέσει μια πολλά υποσχόμενη νέα θεραπεία για την διαχείριση της αυτοάνοσης μυοκαρδίτιδας και πιθανώς άλλων αυτοάνοσων διαταραχών και της μεταμόσχευσης οργάνων.

Το τελευταίο υποστηρίζεται επίσης από ευεργετικές επιδράσεις της CBD στην πρόληψη της μεταμόσχευσης αλλογενών αιμοποιητικών κυττάρων σε μια πρόσφατη ανθρώπινη μελέτη φάσης ΙΙ (50), καθώς και σε ποντίκια με αρθρίτιδα.

Η μείωση της βλάβης που προκαλεί η κανναβιδιόλη στα Τ -λεμφοκύτταρα υποδηλώνει επίσης ότι η CBD μπορεί να έχει θεραπευτική χρησιμότητα στη διαχείριση της μεταμόσχευσης/απόρριψης οργάνων.

3.  ΚΑΝΝΑΒΙΔΙΟΛΗ, ΙΣΧΑΙΜΙΑ ΚΑΙ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ ΚΑΙ ΑΡΡΥΘΜΙΑ

Η ισχαιμία ορίζεται ως η ανεπαρκής παροχή αίματος σε ένα όργανο ή μέρος του σώματος, ειδικά στους καρδιακούς μυς. Στην καρδιά η ισχαιμία μπορεί να προκαλέσει αρρυθμία ή ακανόνιστο καρδιακό παλμό.

Η επιβράδυνση του φυσιολογικού καρδιακού παλμού (σφύξεων) είναι γνωστή ως βραδυκαρδία, ενώ η αύξηση, ως ταχυκαρδία. Ο ακανόνιστος καρδιακός παλμός χαρακτηρίζεται ως πτερυγισμός ή μαρμαρυγή.

Επειδή το αίμα μεταφέρει απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο στα κύτταρα, η έλλειψη του αίματος μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο ή νέκρωση των κυττάρων ενός ιστού. Όταν η ισχαιμία οδηγεί σε έλλειψη αίματος στην καρδιά, μπορεί να προκαλέσει ένα έμφρακτο, μια μικρή δηλαδή εντοπισμένη περιοχή νεκρωμένου ιστού.

Η CBD έχει και αντιαρρυθμικές δράσεις. Φαίνεται ακόμα ότι έχει και καρδιοπροστατευτική δράση σε περιπτώσεις ισχαιμίας και διακοπής της ροής του αίματος προς την καρδιά.

Μελέτες

Μία μελέτη του 2007 έδειξε ότι η CBD χορηγούμενη σε δόση 5 mg kg-1 ip πριν από την ισχαιμία και μίαν εβδομάδα μετά απ’ αυτήν, μειώνει σημαντικά το μέγεθος του καρδιακού εμφράκτου που έχει προκληθεί με απολίνωση της αριστερής στεφανιαίας αρτηρίας (LAD) (Durst R and Lotan C, 2011). Η δράση αυτή συσχετίσθηκε με μείωση της διήθησης από λευκά αιμοσφαίρια και των συγκεντρώσεων της ιντερλευκίνης 6 στην κυκλοφορία.

Οι ερευνητές παρατήρησαν ακόμα ότι το καρδιοπροστατευτικό αποτέλεσμα της CBD δεν μπόρεσε να αναπαραχθεί in vitro και υπέθεσαν ότι τα καρδιοπροστατευτικά αποτελέσματα της CBD οφείλονται σε συστηματική ανοσοτροποποιητική δράση και όχι σε άμεση δράση στην καρδιά.

Οι Walsh και συν. [Walsh SK et al, 2010] ακολούθως έδειξαν ότι μία εφάπαξ δόση CBD (50 μg kg-1 ΕΦ) εάν χορηγηθεί σε αρουραίους 10 λεπτά πριν από την ισχαιμία ή την επαναδιάχυση μπορεί να μειώσει σημαντικά το μέγεθος του εμφράγματος το οποίο έχει προκληθεί με περίδεση της στεφανιαίας αρτηρίας.  

4.  ΚΑΝΝΑΒΙΔΙΟΛΗ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

Το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι μια σοβαρή καρδιαγγειακή πάθηση και προκαλείται όταν παρακωλύεται η παροχή του αίματος σε περιοχές του εγκεφάλου. Όσο γρηγορότερα το εγκεφαλικό επεισόδιο θεραπευθεί, τόσο μικρότερη είναι η βλάβη που παραμένει.

Ένα δημοσίευμα στο περιοδικό Pharmaceuticals (Βασιλεία) που διερεύνησε το θεραπευτικό δυναμικό της CBD στα ισχαιμικά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, έδειξε ότι η CBD έχει αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και νευροπροστατευτικές ιδιότητες, γι’ αυτό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία των ισχαιμικών αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.

5.  ΚΑΝΝΑΒΙΔΙΟΛΗ ΚΑΙ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

Η μαριχουάνα δεν αυξάνει τον κίνδυνο των καρδιακών αρρυθμιών και, αντίθετα, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο μαρμαρυγής (AFib).

Σύμφωνα με νέα μελέτη, η καπνιζόμενη μαριχουάνα δεν συνοδεύεται από αυξημένο κίνδυνο κοιλιακής μαρμαρυγής (VF) και κοιλιακής ταχυκαρδίας (VT) μετά από οξύ έμφρακτο του μυοκαρδίου (AMI) ή καρδιακή προσβολή.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Η κάνναβη υπόσχεται πολλά στη θεραπεία των καρδιαγγειακών νοσημάτων, εν μέρει λόγω της ιδιότητάς της να χαμηλώνει την αρτηριακή πίεση και να ανακουφίζει από την φλεγμονή. Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να αποδειχθεί εάν και κατά πόσον μπορεί να αποτρέψει τις καρδιοπάθειες στον άνθρωπο.